[1] Սիրելի’ հայրենակիցներ
2010թ. յունուարի 12-ին ՀՀ Սահմանադրական դատարանը քննութեան առաւ հայ-թուրքական յարաբերութիւնների կարգաւորման արձանագրութիւններով Հայաստանի ստանձնած պարտաւորութիւնների` ՀՀ Սահմանադրութեանը համապատասխանութեան հարցը:
Այսպիսով մեկնարկեց մեր ազգային պետական շահերը վտանգող` ՀՀ Սահմանադրութեամբ ամրագրուած Հայոց պետականութեան հիմնարար սկզբունքներին եւ համազգային նպատակներին հակասող դրոյթներ ներառող արձանագրութիւնների վաւերացման ներպետական ընթացակարգը:
ՀՅ Դաշնակցութեան համար ի սկզբանէ անընդունելի էր արձանագրութիւններում թուրքական կողմի երեք նախապայմանների իրականացմանը ծառայող նախադրեալների առկայութիւնը, որոնց նպատակն էր ձախողել Հայոց ցեղասպանութեան միջազգային ճանաչման գործընթացը, ձեւաւորել Հայաստանի եւ Թուրքիայի միջեւ գործող սահմանը ամրագրող իրաւական հիմքերը, փոխկապակցելով Հայաստանի եւ Թուրքիայի միջեւ յարաբերութիւնների ու Ղարաբաղեան հակամարտութեան կարգաւորման գործընթացները` հասնել հիմնահարցի` Ադրբեջանին ձեռնտու լուծման:
Մենք համոզուած էինք եւ ենք, որ ՀՀ Սահմանադրական դատարանը, հանգամանօրէն վերլուծելով գործին առնչուող բոլոր փաստական հանգամանքները, բաւարար հիմք ունէր Հայաստանի կողմից այս արձանագրութիւններով ստանձնուող պարտաւորութիւնները ճանաչել ՀՀ սահմանադրութեանը չհամապատասխանող:
Ցաւօք, դա տեղի չունեցաւ: Այդուհանդերձ մենք գտնում ենք, որ ե’ւ Հայաստանում, ե’ւ Սփիւռքում ազգային-պետական շահերը վտանգող արձանագրութիւնների դէմ ծաւալուած ընդվզումը օր օրի տալիս է իր դրական արդիւնքը:
Առաջին փաստն այն է, որ Սահմանադրական դատարանի որոշումը նոյնպէս ապացուցում է` այս արձանագրութիւնները ՀՀ արտաքին գործերի նախարարի վատ աշխատանքի արդիւնքն են: Յաջորդը` Սահմանադրական դատարանը իր արտայայտած իրաւական դիրքորոշումների մէջ արձանագրութիւնների առարկայ է ամրագրել բացառապէս դիւանագիտական յարաբերութիւնների հաստատումը եւ ընդհանուր` փաստացի սահմանի բացումը: Բացի դրանից, Սահմանադրական դատարանն անդրադարձել է առկայ հիմնական մտահոգութիւններին եւ բաւարար հիմքեր է ստեղծել Հայաստանի Հանրապետութեան կողմից համապատասխան վերապահումներ կատարելու համար:
Մասնաւորապէս` Սահմանադրական դատարանը ամրագրել է, որ այս արձանագրութիւններն ունեն բացառապէս երկկողմանի միջպետական բնոյթ եւ Հայաստանի Հանրապետութիւնը չի կարող ստանձնել երրորդ երկրին վերաբերող որեւէ պարատաւորութիւն: Սա Արցախի հարցով:
Հայոց ցեղասպանութեան հետ կապուած` Հայաստանի կողմից ստանձնուելիք որեւէ պարտաւորութիւն չի կարող հակասել ՀՀ Սահմանադրութեան նախաբանի դրոյթներին եւ Հայաստանի անկախութեան հռչակագրի 11-րդ կէտի պահանջներին: Այսինքն` Հայաստանի Հանրապետութիւնը սատար է կանգնում 1915 թուականին Օսմանեան Թուրքիայում եւ Արեւմտեան Հայաստանում Հայոց Ցեղասպանութեան միջազգային ճանաչման գործին:
Հայաստանի եւ Թուրքիայի միջպետական սահմանների իրաւական ամրագրումը այս արաձանագրութիւններով չի կարող տեղի ունենալ: Սահմանների հարցը բաց է մնում: Այն կարող է լուծուել բացառապէս ՀՀ սահմանադրութեամբ եւ օրէնքներով նախատեսուած, յետագայում քննարկուելիք առանձին միջպետական պայմանագրի միջոցով:
ՀՅ Դաշնակցութիւնը, կարեւորելով այս իրաւական գնահատականները, հաստատում է, որ դրանք կարող են լիարժէքօրէն չէզոքացնել առկայ վտանգները, եթէ վաւերացման փուլում Սահմանադրական դատարանի այս որոշման ուժով, միջազգային իրաւունքին համապատասխան, վերածուեն արձանագրութիւնների անբաժան մասը կազմող վերապահումների:
Սիրելի’ հայրենակիցներ, մենք կարող ենք եւ իրաւունք ունենք Սահմանադրական դատարանի այս որոշումը մեր համահայկական պայքարի, այդ պայքարին միացած քաղաքական եւ հասարակական կազմակերպութիւնների, մեր ամբողջ ժողովրդի որոշակի ձեռքբերումը համարել:
Բայց հիմնական պայքարը առջեւում է: Բազմապատկելով ընդհանուր ջանքները` մենք պէտք է ՀՀ իշխանութիւններին մղենք ու պարտադրենք` ամբողջացնել ու տրամաբանական աւարտին հասցնել գործընթացը:
Մեր վերջնական նպատակն է հայ-թուրքական յարաբերութիւնները կարգաւորել այնպէս, որ չվտանգուեն մեր ազգային-պետական շահերը, եւ չզիջուեն մեր եւ մեր սերունդների արդարացի իրաւունքները:
ՀՅ ԴԱՇՆԱԿՑՈՒԹԻՒՆ
12 յունուար 2010 թ.