ՀՅԴ Բյուրոյի քաղաքական ներկայացուցիչ Արմեն Ռուստամյանի զեկույցը

«ՀՀ տնտեսության ներկա վիճակի ախտորոշումը, առկա մարտահրավերները և զարգացման հայեցակարգային տեսլականը» թեմայով խորհրդաժողովին

Երկրի տնտեսական զարգացման ՀՅԴ հայեցակարգային ուղենիշներ

Նպատակը՝

շրջափակման և դեպի ծով ելք չունենալու պայմաններում ապահովել Հայաստանի և Արցախի տնտեսական անվտանգությունը, կայուն և առաջանցիկ զարգացումը

Այս նպատակին համապատասխանող տնտեսակարգի հիմնական սկզբունքներն ու մոտեցումները

ՀՀ տնտեսական կարգի հիմքը սահմանադրության 11-րդ հոդվածով ամրագրված սոցիալական շուկայական տնտեսությունն է:

Դաշնակցությունը, լինելով սոցիալ-դեմոկրտական արժեքներով առաջնորդվող կուսակցություն, նախ և առաջ պետք է այդ գաղափարախոսության տեսանկյունից հստակեցնի իր պատկերացումը սոցիալական շուկայական տնտեսության վերաբերյալ: Ըստ այդմ՝ սահմանադրության 11-րդ հոդվածի պահանջներին համապատասխան, հիմնվելով մասնավոր սեփականության, տնտեսական մրցակցության վրա, անհրաժեշտ է առաջարկել այնպիսի պետական քաղաքականության հայեցակարգ, որը առավելագույնս կապահովի ընդհանուր տնտեսական բարեկեցությունը, սոցիալական արդարությունը և համահունչ կլինի դրված վերոնշյալ նպատակին:

Այսպիսի հայեցակարգի առկայությունը կխթանի օգտակար և առարկայական բանավեճ սոցիալ-դեմոկրատական արժեքներով չառաջնորդվող և դասական այլ գաղափարախոսության կողմնակից քաղաքական ուժերի հետ:

Առ այդ, սոցիալ-դեմոկրատական արժեհամակարգից բխող և բերված նպատակին ծառայող մեր հիմնական կռվաններն ու հաստատումներն ըստ իս հետևյալն են՝

ա. Ազգային և սոցիալական պետության հիմքը համերաշխությունը, արդարությունն ու ազատությունն են: Տնտեսական համակարգը պետք է, ամրապնդելով այս հիմքը, առաջացնի զարգացման նոր հնարավորություններ:

Ներազգային համերաշխության, արդարության և ազատության գաղափարների համադրումով ու փոխլրացմամբ համազգային ներուժի բազմապատկման աղբյուրը հանրային եկամուտների ու բարիքների ստեղծման ազատության և դրանց բաշխման արդարության մեջ է:

Ավելին, հասարկության մեջ այդ բարիքների սպառման անարդար համամասնությունների առաջացումը տնտեսության կայուն զարգացման գլխավոր սպառնալիքն է:

բ. Տնտեսական զարգացման հայեցակարգը, ի տարբերություն լիբերալ մոտեցումների, հենվում է ոչ թե «առաջարկի», այլ «պահանջարկի» խրախուսման սկզբունքի վրա: Քանզի առաջարկը մարդկանց պահանջարկը բավարարելու համար է, այլ ոչ թե հակառակը: Չպաշտպանելով և չզարգացնելով պահանջարկը՝ կորչում է առաջարկի իմաստը:

Հետևաբար, առաջընթացը ապահովվում է, երբ պահանջարկը բավարարելով՝ զարգանում է առաջարկը:

գ. Իրապես սոցիալական շուկայական տնտեսությունը ենթադրում է շուկայի կարգավորում: Այդպիսի լիարժեք և անկողմնակալ գործառույթ ամենարդյունավետ իրակացնողը պետությունն է:
Որքան ցածր է պետության հեղինակությունն ու իշխանությունը, այնքան անպաշտպան է հասարակությունը՝ այլ կազմակերպված ուժերի և կառույցների հանդեպ:

Պետության ներկայությունը պետք է բավարար լինի այնպիսի ծառայություններ մատուցելուն, որոնք չի կարող տրամադրել անվերահսկելի «ազատ շուկան», ինչպիսիք են զորօրինակ՝ կարգուկանոնը, պաշտպանությունը, կարիքավորների ապահովությունը, առողջապահությունը, գիտությունը, կրթությունը և այլն:

Պետությունն է, որ կարող է կյանքի կոչել արդյունավետ հակաճգնաժամային և զարգացման ծրագրեր՝ իրականացնելով անհրաժեշտ մակրոտնտեսական կարգավորում:

Պետությունն է, որ պարտավոր է ձևավորել սեփական ռազմավարական պաշարները՝ ապահովագրելու համար իր քաղաքացիներին տարաբնույթ աղետներից և սոցիալ-տնտեսական ռիսկերից:

դ. Ստեղծված պատերազմական և տրանսպորտային-հաղորդակցության սահմանափակության պայմաններում օրհասկան խնդիր է ունենալ ինքնաբավության մակարդակի հետևողական բարձրացմանն ու ինքնարժեքի հետևողական նվազեցմանն ուղղված տնտեսություն: Ինչը ենթադրում է պետական պարտավորության ստանձնում՝ տեղական արտադրության թռիչքաձև զարգացման համար անհրաժեշտ միջավայր ստեղծելու, ներմուծվող ապրանքատեսակները տեղականով փոխարինելու և տնտեսությունն արդիականցնելու գործում:

Ավելին, պետք է ձերբազատվել «չկան միջոցներ չեն կարող լինել բարեփոխումներ» ձևակերպումից և առաջնորդվել նրանով, որ հենց բարեփոխումներն են առաջացնում նոր միջոցներ:

Այսպիսի քաղաքականությունը հնարավորություն կտա երկրով մեկ ձևավորել բազմակենտրոն տնտեսական զարգացման օջախներ և սասանել օլիգարխիկ տնտեսական կառույցների մենաշնորհային դիրքերը:
Այսպիսով, մեր կողմից պաշտպանվող տնտեսակարգը հենվում է այն համոզման վրա, որ իրավական և ժողովրդավարական պետությունը, ապահովելով բնակչության լրիվ և ամբողջական զբաղվածություն և արդյունավետ պահանջարկի աճ, ընդունակ է հասնել վերոնշյալ նպատակի իրագործմանը և համազգային խնդիրների լուծմանը:

Հետևաբար, անհրաժեշտ է ինքնահոս և անկառավարելի զարգացման հայեցակետից վերջնականապես հրաժարվելով՝ որդեգրել տնտեսական զարգացման ծրագրավորման ռազմավարություն: Ինչը ոչ թե հակադրվում է ազատ զարգացմանը, այլ հենց երաշխավորում է դրա ազատությունը և ապահովագրում այդ գործընթացը՝ ձևավորելով անհրաժեշտ ռեսուրս:

Աղվերան, 16-17 սեպտեմբեր 2017թ.