Նոյեմբերի 14-ին «Երկիր Մեդիա» հեռուստաընկերության «Հարցեր` դաշնակցականներին» հաղորդաշարի հյուրն էր ՀՅԴ Հայաստանի ԳՄ ներկայացուցիչ Արսեն Համբարձումյանը:

Զրույցի ընթացքում Համբարձումյանն անդրադարձել է Դաշնակցության դեմ հակաքարոզչությանը` նշելով, որ ՀՅԴ-ի դեմ այդ երևույթը սանձազերծվում է պարբերաբար և իրականում չունի որևէ հիմք:

«Պարզապես մի բանը շատ ասելու պարագայում արմատավորվում է մարդկանց գիտակցության մեջ, և հետո դրանց բացատրությունների համար երկար ժամանակ է պահանջվում: Ես ձեզ վստահեցնում եմ` որևէ սուր քննադատություն ՀՅԴ-ի հասցեին հիմնավոր չէ, և այդ բոլոր հարցերն ունեն իրենց հստակ պատասխանները»,- նշեց ԳՄ ներկայացուցիչը:

Գրեթե բոլոր ժամանակներում և տարբեր առիթներով հնչեցվում է «Դաշնակցությունը մեղավոր է» արտահայտությունը, իսկ թե իսկապե՞ս մեղավոր է Դաշնակցությունը, թե՞ ոչ, Համբարձումյանը պատասխանել է. «Ասեմ, թե որ հարցերում ենք մենք մեղավոր: Երևի մեղավոր ենք, որ Դաշնակցության ստեղծումից հետո հայությունը, կրոնական ու դավանական համայնք լինելուց բացի, ստեղծել է պետություն: Երևի Դաշնակցության մեղավորությունն է, որ 70 տարի տարագիր հայությունը մնացել է հայ: Երևի Դաշնակցության մեղավորությունն է, որ Արցախյան ազատամարտում` Գետաշենում, մարդիկ քարերով խփում էին դաշնակցականներին` զենքով պայքար սկսելու համար. մենք Արցախում հաղթեցինք: Երևի Դաշնակցության մեղավորությունն է, որ մեր ընկերների 20 տոկոսը նահատակվեց Արցախում: Երևի Դաշնակցության մեղավորությունն է, որ մենք անցնող տարիների ընթացքում թալանով չենք զբաղվել” Երևի Դաշնակցության մեղավորությունն է, որ, իշխանության մեջ լինելով, օդիոզ դեմքեր չենք ունեցել: Այս «մեղքերի» շարանը կարող եմ թվարկել: Այլ կերպ ասած` այս ձեռքբերումների կողքին կարող են լինել նաև բացթողումներ, հնարավոր չէ չունենալ դրանք: Մենք այդ քաջությունն էլ ունենք` խոստովանելու, թե որ հարցերում չենք հաջողել: Ոչ մի խնդիր չունենք այդ առումով, բայց մենք որևէ «մահացու մեղք», ճակատագրական սխալ չենք գործել»:

Համբարձումյանի խոսքով` իրականում խնդիրն այն է, որ Դաշնակցությունից միշտ գերագնահատված սպասելիքներ են եղել: «Իրականում ժողովուրդը Դաշնակցությունից միշտ սպասել է ավելին, քան մենք կարողացել ենք տալ, երևի մեր մեղավորությունն այստեղ է: Անգամ մեր առավելագույն ջանքերի գործադրման պարագայում մենք չենք կարողացել բավարարել այդ սպասելիքները, որ ունեցել են ՀՅԴ-ից: Երբ խոսում են մեղքերի մասին, լավ կլինի ամեն ինչ համեմատության մեջ նայել` ով ինչ ճանապարհ է անցել, ով ինչ է խոստացել, ով ինչ է արել, ով ինչ է ասել ու դրան ինչքանով է հետամուտ եղել: Ես ձեզ վստահեցնում եմ` դուք վերջին 28 տարվա մեջ քաղաքական որևէ կեցվածք չեք նշի, խոսքը ՀՅԴ-ի որդեգրած սկզբունքային, կարևոր հարցերի հետ կապված մոտեցումների մասին է, որ մենք հետո արմատապես վերանայած կամ փոխած լինենք: Մեր մոտեցումները ժամանակի հրամայականով միշտ կարող են թարմացվել, արդիականացվել, խմբագրվել, բայց փոխվել` երբե՛ք: Դրա համար էլ Դաշնակցությունը Դաշնակցություն է: Եվ եթե հիմա ինչ-որ մեկին դուր չի գալիս այդ առումով Դաշնակցության կեցվածքը, կամ ինչ-որ մեկի համար հասկանալի չէ, դա մեր խնդիրը չէ: Մենք շարունակելու ենք մեր ճանապարհը գնալ: Կարծում եմ` ժամանակի ընթացքում շատերը կհամոզվեն մեր ճշմարտացիության մեջ»,- ասել է Համբարձումյանը` շեշտելով, որ ՀՅԴ-ի որոշումները բխում են միայն ու միայն հայության և Հայաստանի շահերից:

Դաշնակցությունն իր կազմակերպական կառույցով, իր ավանդույթներով, իր ներքին ընթացակարգերով էապես տարբերվում է բոլորից,- ասել է Արսեն Համբարձումյանը: Նա նշել է, որ շատերը Դաշնակցությանը մեղադրում են փակ և բարդ կառույց լինելու մեջ, շատերի համար անհասկանալի են նաև, թե ինչպե՞ս են կայացվում ՀՅԴ-ի որոշումները:

«Իրականում Դաշնակցությունն ամենաժողովրդավարական կառույցն է: Դուք չեք գտնի Հայաստանում որևէ կազամկերպություն, որևէ կուսակցություն, որտեղ նման բաց քննարկումների և ժողովրդավարական մեխանիզմների միջոցով կայացվեն որոշումներ: Մեր քննարկումները շատ բաց են ու շատ անկեղծ: Այլ խնդիր, որ այդ քննարկումները մեր հասարակության համար բաց չեն` հասկանալի պատճառներով: Բայց այդ քննարկումների ժամանակ, անկախ նրանից, թե ինչ տեսակետներ և մոտեցումներ են հնչում, անգամ կարող են հնչել ծայրահեղ տարբեր մոտեցումներ, բայց, ի վերջո, քննարկումների արդունքում միշտ հնարավոր է լինում ընդհանուր հայտարար ձևավորել»,- նշել է ԳՄ ներկայացուցիչը:

Նրա խոսքով` Դաշնակցությունում հավաքված են գաղափարական մարդիկ: «Դաշնակցությունում որևէ մեկը չի հայտնվել ինչ-որ մեկի կողքին կանգնելու համար: Դաշնակցությունում որևէ մեկը չի հայտնվել նաև իր անձնական շահերի համար, և եթե անգամ ինչ-որ ժամանակահատվածներում լինում են այդպիսի մարդիկ, շատ արագ դուրս են մնում: Թևավոր դարձած խոսքը, որ ասում են` «նախկին դաշնակցական չի լինում», այո՛, նախկին դաշնակցական չի լինում: Եթե մարդը նախկին դաշնակցական է, ուրեմն նա ի սկզբանե դաշնակցական չի եղել: Այս իմաստով` այն մարդիկ, որոնք Դաշնակցության մեջ չեն, հեռացվել են կամ տարբեր պատճառներով այնտեղ չեն, եթե իրենց համարում են դաշնակցական, ուրեմն նախկին դաշնակցական չեն»,- ասել է Համբարձումյանը:

Հարցին, թե Դաշնակցության մեջ ո՞վ է որոշում կայացնողը` Բյուրո՞ն, Գերագույն մարմի՞նը, թե՞` համատեղ, նա պատասխանել է. «Այն որոշումները, որոնք վերաբերում են մեր համահայկական օրակարգերին, կայացվում են ԳՄ-ի և Բյուրոյի համատեղ քննարկումների արդյունքում: Բայց Հայաստանի քաղաքականության պարագայում վերջնական որոշում կայացնողը Հայաստանի Գերագույն մարմինն է»:

Դաշնակցությունը սոցիալիստական կուսակցություն է, և այդ իմաստով միակն է այս փուլում առաջադրված կուսակցություններից,- ասել է Արսեն Համբարձումյանը:

Հարցին, թե ո՞րն է Դաշնակցության առավելությունը, նա պատասխանել, որ պետք է նշել երկու կարևոր առաձնահատկություն: «Առաջինը` երկրում ստեղծվող ազգային արդյունքը ինչպե՞ս պիտի վերաբաշխվի, երկրորդը` պետությունն ի՞նչ դերակատարություն պիտի ունենա սոցիալական արդարության ապահովման առումով: Այս երկու հիմնական կարևոր հարցերի հետ կապված մեր մոտեցումները արմատապես տարբերվում են լիբերալ հայացքներ ունեցող քաղաքաական աջ ուժերից: Ի վերջո, շատ կարևոր է, որ ազգային արդյունքը վերստեղծվում է բոլորի աշխատանքով` թե՛ բանվորի, թե՛ գյուղացու, թե՛ գործարարի, թե՛ չինովնիկի: Այդ արդյունքն ինչպե՞ս պիտի վերաբաշխվի, որ երկրում լինի սոցիալական համերաշխություն: Առանց սոցիալական համերաշխության` ուժեղ երկիր կառուցել հնարավոր չէ, առանց ողնաշար` ստեղծել հնարավոր չէ: Սա նաև ուժեղ պետություն կառուցելու միջոց է, որպեսզի մենք կարողանանք հասնել մեր ազգային տեսլականին:

Երկրորդը` պետությունն ի՞նչ դերակատարություն պետք է ունենա: Պետությունը պիտի ունենա պասիվ, հայեցողական, կրավորական կեցվա՞ծք` թողնելով ամեն ինչ շուկայի կարգավորմանը, թե՞ պետությունն, այնուամենայնիվ, պիտի ունենա ռեալ մասնակցություն արդարության ապահովման գործում` իր արտաքին, մաքսային քաղաքականությամբ և տարբեր կարգավորումներով: Գաղտնիք չէ, որ յուրաքանչյուր հասարակությունում կան մարդիկ, կան խավեր, որոնք տարբեր պատճառներով ի վիճակի չեն ապահովել իրենց համար անհրաժեշտ կենսապահովման նվազագույնը: Եվ եթե չլինի հասարակության մյուս անդամների, այսպես ասած, ավելի ուժեղ, ավելի մրցունակ անդամների աջակցությունը, սոցիալական այս խավերի պարագայում մենք կունենանք լրջագույն խնդիր: Հանրային համերաշխությունը սրանում պիտի կայանա, որովհետև մարդը չի կարող երջանիկ լինել, եթե ունի հարևան, որն ապրում է ծայրահեղ աղքատության պարագայում»,- նշել է Համբարձումյանը:

«Ի վերջո, մեկն աշխատասեր է, մեկը` ոչ այնքան, մեկը խելացի է, մեկը` ոչ այնքան, մեկը լավ գործարար ջիղ ունի, մեկը` ոչ այնքան: Բնականաբար, այդ առումով պիտի լինեն կենսամակարդակի տարբերություններ, բայց խոսքը նրա մասին է, որ հասարակության ոչ մրցունակ` կարիքավոր շերտերը պիտի նվազագույնն ապահովելու հնարավորություն ունենան» ,- հավելել է ԳՄ ներկայացուցիչը:

Համբարձումյանը նաև հիշեցրել է այն օրենքը, որը մեծ ջանքերի գնով` դեռևս 2004 թվականին ՀՅԴ խմբակցությունը կարողացել է ԱԺ-ում ընդունել տալ: «ՀՅԴ-ն կարողացել է այդ օրենքն ընդունել տալ, չեմ վախենում այս բառից, որովհետև այն աննախընթաց պատմություն է ունեցել: Այն ժամանակ կարողացանք հաջողել այս հարցում, և Հայաստանում ընդունվեց կենսապահովման նվազագույն բյուջե և կենսապահովման նվազագույն զամբյուղի մասին օրենքը: Դժբախտաբար, պիտի արձանագրեմ, որ այդ օրենք այդպես էլ միս ու արյուն չստացավ: Եթե այդ օրենքն աշխատեր մեր երկրում, ես վստահեցնում եմ ձեզ` մեր երկրում այսօր կունենայինք էապես այլ վիճակ, աղքատության 30 տոկոս չէինք ունենա: Սրա համար շատ կարևոր է, որ խորհրդարանում սոցիալիզմ կամ, եթե կուզեք, ընկերվարություն (այս պարագայում «իզմ»-ը չէ կարևոր), նման քաղաքական ուժեր ներկայացված լինեն: Միայն այդ ուժերի ներկայության պարագայում է, որ հնարավոր է` մեր երկրում սոցիալական քաղաքականություն փոխվի»,-ընդգծել է Համբարձումյանը:

Նա ուշադրություն է հրավիրել նաև աշխատանքի պետական տեսչության ստեղծմանը, որը, նրա խոսքով, կյանքի է կոչվել դաշնակցական նախարարի պաշտոնավարման ժամանակ և դաշնակցական նախարարների հեռանալուց հետո լուծարվել է: «Այսինքն` աշխատավորների իրավունքների պաշտպանության հարցը, որը մեր երկրում շատ կարևոր է, սկսեց էլի անտեսվել: Անգամ մեր նվազագույն հնարավորությունների դեպքում մենք փորձել ենք անել առավելագույնը: Անշուշտ, շատ հարցերում միգուցե չենք հաջողել կամ իսկապես չենք հաջողել, բայց որ արդյունքներ արձանագրել ենք` միանշանակ է: Այդպիսի բազմաթիվ օրինակներ կարելի է բերել»,- ասել է Արսեն Համբարձումյանը:

Արսեն Համբարձումյանին քաղաքացիներից մեկը հարց է ուղղել ՀՅԴ-ի կազմած կոալիցիաների մասին:

«Ես դաշնակցականի թոռ եմ, բայց ինչո՞ւ պետք է հավատամ մի կուսակցության, որ բոլոր ժամանակներում կոալիցիայի մաս է կազմել» հարցին նա պատասխանել է, որ իրականում այդ առումով թյուրըմբռնում կա: «28 տարվա նորանկախ Հայաստանի պատմության մեջ Դաշնակցությունը կոալիցիաների կամ իշխանության մեջ տարբեր ձևաչափերով եղել է ընդամենը 12 տարի: Եվ, ինքնին կոալիցիաների կամ իշխանության մեջ լինել` չի նշանակում, որ կուսակցությունը ճիշտ ընթացքի մեջ չի եղել: Կարևոր չէ` կուսակցությունը կոալիցիայի մեջ է, իշխանության մեջ է, թե`ընդդիմություն, կարևոր է, թե կուսակցությունը քաղաքական դիրքավորմամբ ի՞նչ նպատակներ է հետապնդում»,- ասել է Համբարձումյանը:

Ինչ վերաբերում է կոալիցիայի մաս կազմելուն` նա շեշտել է, որ ՀՅԴ-ն, կոալիցիաների մեջ լինելով, մշտապես հետամուտ է եղել իր օրակարգերին: «Ցանկացած կոալիցիոն հուշագրի կետի տակ մենք այսօր էլ պատրաստ ենք ստորագրել, դրանք մերն են, մեր առաջարկություններն են եղել, որոնց մենք հարազատ ենք մնացել նաև այսօր: Այդ ընթացքում ազգային օրակարգի շուրջ մենք ունեցել ենք բազմաթիվ ձեռքբերումներ: Դաշնակցության ջանքերով Հայաստանում սահմանադրորեն ամրագրվել է երկքաղաքացիությունը, որը նախապես մերժված է եղել Լևոն Տեր-Պետրոսյանի օրոք: 26 տարվա պայքարից հետո Դաշնակցությունը հաջողել է, և Հայաստանում տեղի է ունեցել պետական կառավարման համակարգի փոփոխություն` անցում է կատարվել խորհրդարանական կառավարման համակարգին: Հայոց ցեղասպանության 100-րդ տարելիցի շրջանակներում մեր ջանքերի գնով կյանքի է կոչվել հռչակագիրը, որն աննախադեպ երևույթ է հայության կյանքում, որի տակ ստորագրել են մեր` համազգային ընդգրկում ունեցող, այդ թվում` աշխարհիկ և հոգևոր տարբեր կառույցների ներկայացուցիչներ: Դաշնակցության ջանքերով Հայ Դատը և Հայոց ցեղասպանության միջազգային ճանաչումը դարձել են Հայաստանի արտաքին քաղաքականության օրակարգերի կարևոր հարցերից մեկը: Դաշնակցության որդեգրած քաղաքականությունը Արցախի հարցում` զարգանալ առանց զիջելու, ի վերջո, դարձել է պետական քաղաքականություն: Մենք այս և նմանատիպ հարցերում լուրջ հաջողություններ ենք արձանագրել, բայց, անշուշտ, տարբեր ոլորտների, տարբեր հարցերի հետ կապված նաև ունեցել ենք դեպքեր, երբ չենք կարողացել ունենալ այն ձեռքբերումները, ինչ ակնկալել ենք: Այդ պարագայում պիտի անդրադառնանք` արդյո՞ք մենք կարող ենք ամբողջությամբ իրականություն դարձնել մեր օրակարգը` նկատի ունենալով այն հանգամանքը, որ մենք իշխանության մեջ եղել ենք որոշակի չափով ներկայացված: Այսինքն` այն քվեով, որ ստացել ենք ընտրությունների արդյունքում: Հնարավոր չէ Ազգային ժողովում ունենալ 5 տոկոս քվե և իրականացնել քո ծրագրերի ամբողջ սպեկտրը»,- ասել է ԳՄ ներկայացուցիչը:

yerkir.am