ՀՅԴ Բյուրոյի անդամ Վիգեն Հովսեփյանի հարցազրույցը «Առավոտ» օրաթերթին:

– Ինչպե՞ս եք գնահատում Հայաստանում իրավիճակը նախագահական ընտրություններից հետո:

– Բնականաբար, անկյունադարձ էր, բավական դժբախտ անկյունադարձ, որ կարելի էր այդ բոլորի առաջն առնել` միանշանակ է: Բայց, ցավոք, դա տեղի չունեցավ, եւ, ինչպես Հրանտ Մարգարյանը իր խոսքում ասաց, այդ բեւեռացումը (իսկ որ այն պե՛տք է ստեղծվեր` հստակ էր) տարավ այն բախումին, որը հանգեցրեց մարտի 1-ի դեպքերին: Անշուշտ, այդ բոլորի գնահատականները պետք է տալ, առավելապես ապագայի քայլերը հստակեցնելու համար, եւ այդ իմաստով մեծ մարտահրավերների առաջ ենք:

– Ինչո՞վ եք բացատրում, որ Դաշնակցությունը բոլոր նախընտրական շրջաններում շարունակ ընդդիմադիր ելույթներ է ունենում, բոլոր ընդդիմադիրներից առավել ընդդիմադիր կեցվածքով, ժողովրդահաճո ելույթներ է ունենում, քննադատում է իշխանություններին, բայց վերջին հաշվով դառնում է իշխանության մաս:

– Եթե խորքային վերլուծություն կատարվի, ապա պարզ կլինի, որ ամեն ինչ այնպես չէ, որ ստատիկ է, այսինքն` որոշ տարերային իրականություն կա, որը պետք է հաշվի առնել: Մարտի 1-ից առաջ իրականությունը կտրուկ տարբեր էր, քան այն, ինչ կատարվեց մարտի 1-ին, եւ, բնականաբար, այն ազդեցությունները, որոնք նաեւ մեր կողմից գնահատվեցին որպես անընդունելի, այդ իրականությունը հաշվի առնելով, պետք էր որոշ ուղղվածություն, որպեսզի երկրի կայունությունը չխանգարվեր, իսկ կայունությունը այդպիսի պարզ, մակերեսային ձեւով պետք չէ ընկալել: Կարծում եմ` մեզ համար ստեղծվեց այնպիսի իրավիճակ, երբ այլընտրանքները շատ չէին: Ինչպես այսօր (ՀՅԴ 30-րդ ընդհանուր ժողովի բացմանը- Մ. Ե.) ասվեց Դաշնակցության ներկայացուցչի կողմից, կոալիցիա մեր մուտքը երկու բանով էր պայմանավորված: Առաջինը, անշուշտ, կայունության հաստատմանը մասնակցելն էր, բայց երկրորդը` այո, որոշ ակնկալիքներ են, որոնք էլ դրված են այսօր կոալիցիայի առաջ: Կախված նրանից, թե այս նպատակները ինչ չափով կիրականացվեն, մեր մասնակցությունը կոալիցիային կարդարացվի: Հակառակ պարագային` կվերանայենք մեր այդ քայլը: Եվ հակառակ այն բոլոր կարծիքներին, որ ասում են, թե միեւնույն է` Դաշնակցությունը մնալու է կոալիցիայի մեջ, ես, որպես վերջին քառամյակի ընթացքում բյուրոյի անդամ եւ իրազեկ, թե ինչ պրոցեսներով ենք մենք անցել, այդ մեկը հաստատելու պատրաստ չեմ:

– Կարո՞ղ եք ասել, վերջին տասը տարիներին գործելով Հայաստանում, Դաշնակցությունը որքանո՞վ է հեռացել իր արմատներից:

– Չէ, ես կարծում եմ` այդպիսի գնահատական չի կարելի տալ, մենք մեր արմատներին համահունչ ուղղություն ենք որդեգրել, հիմա դա շատ անգամ պոպուլիզմի հասկացողության առումով մեզ որոշ դժվարությունների առաջ է կանգնեցնում: Որովհետեւ երբեմն մենք ընտրություն ենք կատարում, որը ժողովրդի կողմից հեշտ չի ընդունվում, իսկ ես կարծում եմ, որ յուրաքանչյուր քայլ, որ մենք անում ենք, մեր խղճի առջեւ պատասխանատու լինելով, վերջիվերջո, արդարացվում է միայն եւ միայն ժողովրդի դատաստանի առջեւ: Նույնը եղավ Լեւոն Տեր-Պետրոսյանի օրոք, խոսքս 90-ական թվականների մասին է, երբ մենք կողմնորոշվեցինք, եւ այդ օրերին նաեւ այստեղ, հայրենիքի մեջ, մեր քայլը շատ ուղղակի չհասկացվեց եւ, նույնիսկ, հակահայաստանյան որակվեց: Սակայն ժամանակները ցույց տվեցին, որ մենք կարողացանք ճշտել ուղղությունը, եւ ի վերջո մեր քայլը ճիշտ հասկացվեց: Հիմա նոր մարտահրավերներ ունենք: Տեսնենք, թե ընդհանուր ժողովը ինչ կորոշի, ինչ ուղղություն կգծի հաջորդ քառամյակի համար: Մենք սիրում ենք ասել, որ բացի ազգի շահերից, մեզ համար որեւէ այլ դոգմա գոյություն չունի: Ազգի շահերն էլ են ժամանակի կտրվածքով որոշ փոփոխությունների ենթարկվում, բայց կարծում եմ` ամեն ինչ ենթակա է վերանայման, քաղաքականությունը ինքնին շարունակաբար վերլուծման է ենթարկվում, եւ ընդհանուր ժողովը նաեւ այս հարցերը լուծելու համար է կայանում:

– Հայաստանում կարծիք կա, որ ՀՅԴ-ն արդեն տարիներ շարունակ իշխանության համը տեսած լինելով` որեւէ պարագայում չի հրաժարվի իշխանությունից:

– Դա Դաշնակցության էությանն անհաղորդ կարծիք է: Մարդիկ կարող են իրենց էությունից այլասերվել, ինչու չէ, նաեւ` դաշնակցականները, եւ այդ դեպքում այդպիսի կարծիք կարելի է ակնկալել, սակայն Դաշնակցությունը` իր ժողովրդավարական հասկացողություններով, իր հաճախակի քննարկման հնարավորություններով, կարծում եմ, երկար չի կարող այլասերվել եւ առաջնորդվել շատ ժամանակավոր, շատ անմիջական հասկացողություններով: Կարող են որոշ մարդիկ ինչ-որ պահի փորձության ենթակվել, բայց ամբողջ կուսակցությունը չի կարող: Այսօր այս դահլիճում հավաքվել են նաեւ մարդիկ, որոնք որեւէ ձեւով չեն առնչվում իշխանությանը, գաղափարական առնչություններ ունեն եւ պետք է վերլուծեն ու քննարկեն առկա բոլոր հարցերը:

– Մարտի 1-ին ինչ-որ մեկի հրամանով հայը կրակեց հայի վրա, զոհեր եղան, դուք` դրսում ապրող դաշնակցականներդ, այս ամենի պատասխանը չե՞ք ուզում ստանալ:

– Նախ, վստահ չեմ, որ ինչ-որ մեկի հրամանով հայեր զոհվեցին, այսինքն` ես չեմ կարող պատկերացնել, որ որեւէ պաշտոնյա հրահանգ է տվել, որ հայը հայի վրա կրակի: Դեպքերը, որ պատահեցին` այդ բեւեռացման մթնոլորտի արդյունք են: Ինչ-որ տեղ նաեւ այդ բեւեռացումը ստեղծելու պատասխանատվությունը կրում են այն քաղաքական ուժերը, որոնք սրեցին իրավիճակը: Տեղի ունեցավ շարժում, որի ալիքի վրա ուրիշ բան հնարավոր չէր պատկերացնել, դա դուրս եկավ քաղաքակիրթ, քաղաքական պայքարից, ինչի կարիքը չկար: Այն բեւեռացումը, որը ստեղծվեց, բոլորի մեղքն է, բոլորն են մեղավոր, եւ այդ զոհերից պետք է կարողանանք դաս քաղել`ապագայում չկրկնելու այն նույն սխալները, որոնք եղան մարտի 1-ին:

ԱՌԱՎՈՏ օրաթերթ
ՄԱՐԳԱՐԻՏ ԵՍԱՅԱՆ