ԱԺ Հայ Յեղափոխական Դաշնակցություն խմբակցության քարտուղար Աղվան Վարդանյանը Tert.am-ի հետ զրույցում տեսակետ հայտնեց, թե Հայաստանում իսկապես սկսվել է արմատական փոփոխությունների մի շրջան, որոնց արդյունքները մեկ տարում հնարավոր չի տեսնել: Աղվան Վարդանյանի խոսքով՝ այն, ինչ անում է այսօրվա կառավարությունը, տնտեսական զարգացման իրական հիմքեր նախապատրաստելն է: «Այսօր մենք չունենք հնարավորություն, որ նաև կենսաթոշակների, աշխատավարձերի բարձրացման խնդիր լուծենք, որովհետև առայժմ գնում է օպտիմալացում, կրկնվող գործառույթների բացառում: Իհարկե, հրաշալի կլիներ, որ այդ հնարավորությունները բացվեին, և մենք կարողանայինք նաև այս սոցիալական լարվածությունը մեղմացնող քայլեր կատարել, բայց պիտի կարողանանք ինչ-որ մի ժամանակի համար սեղմել մեր գոտիները, նախապատրաստվել տնտեսական զարգացման հիմքերի ստեղծման, սա, կարծում եմ, ճիշտ քայլ է»,-ասաց նա:

-Պարո՛ն Վարդանյան, վերջին շրջանում սպառողական շուկայում էականորեն թանկացել են մի շարք ապրանքատեսակներ՝ կարագը, մսամթերքը և այլն: Թանկացումների այս ֆոնին դեռ զգուշացնում են, որ շուրջ 900 անուն-ապրանքների թանկացումներ են դեռ սպասվում, երբ կսկսեն գործել ԵԱՏՄ-ի մաքսատուրքերը: Դուք վստա՞հ եք, որ ԵԱՏՄ անդամակցությունը այդուամենայնիվ ճիշտ քաղաքական և տնտեսական որոշում էր:

-Որքանով ես եմ տեղյակ, այն ժամանակ կար պայմանավորվածություն, որ որոշ ժամանակ հետո, կարծեմ 3 տարի էր, որոշակի փոփոխություններ պիտի լինեին այդ ապրանքատեսակների հետ կապված, բայց ես խորապես համոզված եմ, ինչպես այն ժամանակ կառավարությունը փորձում էր այլ պայմանավորվածություններ ստեղծել, նույնը կլինի նաև հիմա: Օրինակ՝ այն ժամանակ մեքենաների հետ էր կապված խնդիրը, բայց հետո պարզվեց, որ լրիվ ավելորդ էր անհանգստությունը, որովհետև արտասահմանյան ավտոմեքենաները շատ ավելի էժանացան նույնիսկ այդ պայմաններում, քան թե ենթադրվում էր: Ես, չլինելով խոր մասնագետ, համոզված եմ, որ այս հնարավոր թանկացումները առնչություն չունեն ԵԱՏՄ-ի փոփոխությունների հետ՝ ապրանքների հետ կապված, իսկ կարագի և այլ թանկացումները մեր հակամենաշնորհային հանձնաժողովի աշխատանքն է: Այն ապրանքների ցանկը, որոնք բանակցվում էին ԵԱՏՄ մտնելիս, չթանկացան, մի բան էլ էժանացան, այստեղ չպիտի փնտրել խնդիրը, պետք է փնտրել մեր ներքին օրենսդրության դաշտում:

-Օրինակ՝ մսամթերքի թանկացման պարագայում ասում են, որ այո, ներքին շուկայի խնդիրներն են, գյուղացիները չեն զբաղվում անասնապահությամբ, քանի որ ձեռնտու չէ:

-Ես չեմ կարծում, որ այն ֆերմերների համար, ովքեր աշխատում են և ունեն գոնե նվազագույնից ավելի անասնագլխաքանակ, ձեռնտու չէ դա անելը։ Բնական է, որ անհատ տնտեսվարողի պարագայում 1-2 կով պահելը կարող է ձեռնտու չլինել, միայն ընտանիքի հոգսերը հոգալ, բայց մեր հեռանկարային ճյուղերից մեկը գյուղատնտեսությունն է, հատկապես ինտենսիվ այգիների ստեղծումը. իմ տպավորությամբ, Հայաստանում բոլոր մարդիկ, ովքեր ուզում են ներդրում կատարել տնտեսության մեջ, շահագրգռված են դա անել նոր հողեր ձեռք բերելով և հենց ինտենսիվ այգիներ ստեղծելով, որովհետև գիտեք՝ կառավարության վերջին փոփոխություններով բավականին լուրջ էժան վարկերի հնարավորություն կա՝ 1-3 տոկոս, դա հեռանկարային ճյուղ է Հայաստանում: Նույնը անասնապահությունը, իհարկե, կախված է պահանջարկից ու առաջարկից, կարող են լինել որոշակի տատանումներ, բայց ես չեմ կարծում, որ գյուղատնտեսության ոլորտով ինտենսիվ զբաղվողներն այսօր խնդիր ունեն:

-Նման պայմաններում տրամաբանակա՞ն եք համարում կառավարության քաղաքականությունը, երբ նման թանկացումների ֆոնին 2018թ.-ի բյուջեն է ներկայացվում, պարզվում է՝ աշխատավարձերը, թոշակները չեն բարձրանա:

-Իհարկե բյուջեն դեռ ներկայացված չէ խորհրդարան, բայց այն, ինչ անում է այսօրվա կառավարությունը, տնտեսական զարգացման իրական հիմքեր նախապատրաստելն է։ Այսօր մենք չունենք հնարավորություն, որ նաև կենսաթոշակների, աշխատավարձերի բարձրացման խնդիր լուծենք, որովհետև առայժմ գնում է օպտիմալացում, կրկնվող գործառույթների բացառում, և մեր սղաճը շատ նվազագույն է տարեկան կտրվածքով: Իհարկե, հրաշալի կլիներ, որ այդ հնարավորությունները բացվեին, և մենք կարողանայինք նաև այս սոցիալական լարվածությունը մեղմացնող քայլեր կատարել, բայց պիտի կարողանանք ինչ-որ մի ժամանակի համար սեղմել մեր գոտիները, նախապատրաստվել տնտեսական զարգացման հիմքերի ստեղծման. սա, կարծում եմ, ճիշտ քայլ է:

-Կարծում եք այդ հիմքերի ստեղծման գործընթացի շարունակությո՞ւնն է, երբ կառավարությունը հայտարարում է, որ պետական պարտքը դեռ էլի կավելանա՝ հատելով 7 միլիարդ դոլարի սահմանագիծը, միաժամանակ հավատացնելով, թե վտանգավոր սահմանին չենք հասել:

-Պետական պարտքը, որքան էլ կառավարությունն ասի, որ մեզ համար ցածր բեռ է և վտանգավոր չէ, բայց արդեն ՀՆԱ-ի 50-ին տոկոսին է մոտենում։ Սա իսկապես լարվածություն ստեղծելու է, մանավանդ մենք այն կետում ենք գտնվում, որ պետական պարտքի մարման ծանրաբեռնվածությունը մինչև 2020 թվական էական աճելու է: Սա է նաև պատճառը, որ մենք չենք կարողանում սոցիալական ծախսերն էապես մեծացնել: Բայց վտանգն այստեղ չէ. տեսեք մեր բյուջեի նախորդ տարվա ցուցանիշներն անհանգստացնող են, քանի որ բյուջեի 80 տոկոսից ավելին զուտ գնում էր սպասարկման՝ աշխատավարձեր և այլն, և կապիտալ ծախսերի տոկոսը շատ քիչ էր։ Այսօր կառավարության նպատակադրումն այն է, որ տարեցտարի փորձենք գոնե կապիտալ ծախսերն ավելացնել, որոնք ենթակառուցվածքներն են, աշխատատեղեր, դրանք հավելյալ արդյունք են ստեղծում, որն էլ վաղը արդեն կարող է բերել նույն սոցիալական խնդիրների լուծմանը։

-Կարծում եք մինչ այս վերցրված պետական պարտքը բավականաչափ արդյունավե՞տ է ծախսվել:

– Շատ բարդ է ասել, որովհետև պարտքերը շատ բազմազան ու տարբեր ոլորտներ են ուղղվել, զուտ թռուցիկ կարող եմ ասել, որ որոշ վարկեր առավել նպատակային են օգտագործվել, որոշները՝ ոչ: Նույն «Հյուսիս-հարավի» խնդիրը, ես համոզված եմ, որ այստեղ շատ ավելի ճիշտ մոտեցումներ կարող էին լինել, մինչև այսօր խնդիրներ ունենք կատարված աշխատանքի որակի, քանակի վերաբերյալ: Տրանսպորտի և կապի նախարարությունն իհարկե իր մեկնաբանությունները տվեց, և այն չէր, ինչ մամուլը ներկայացնում էր, բայց բոլոր դեպքերում որտեղի՞ց պիտի սկսեինք, ո՞ր տեղերն էին ավելի կարևոր՝ այս հարցերն այսօր բուռն քննարկվում են նախարարությունում: Նախատեսված էր, որ ճանապարհը լինի քառակողմ երթևեկության համար, այսօր քննարկվում է, թե հետագա փուլերում արդյո՞ք նպատակահարմար է այդպես անել: Մեր նպատակն է հարավը կապել հյուսիսի հետ, այսինքն՝ մտնել Վրաստան և դուրս գալ ծով, որն իսկապես սկսել ենք ու պիտի ավարտենք, որովհետև սա էապես կմեծացնի բեռնափոխադրումները Իրան և այլն։ Բայց եթե Վրաստան մտնում ենք, հրաշալի ճանապարհ է, բայց երկկողմ երթևեկություն է չէ՞, քառակողմ չէ, արդյո՞ք նպատակահարմար է օրինակ Գյումրի-Բավրա հատվածն էլ քառակողմ անել, թե ոչ և այլն, և այլն: Հիմա կառավարությունն ավելի աչալուրջ է մոտենում այս հարցերին:

-Չե՞ք կարծում, որ բոլոր նման քայլերը վերլուծելով՝ կարող ենք հանգել այն եզրակացության, որ կառավարությունը հակասոցիալական քաղաքականություն է վարում՝ լայնածավալ օպտիմալացման ծրագրեր, այս կամ այն սոցիալական ու առողջապահական ծառայությունները վճարովի դարձնելու առաջարկություններ և այլն, և դա այն դեպքում, երբ ՀՀ Սահմանադրությամբ հաստատված է, որ ՀՀ-ն սոցիալական պետություն է:

-Ոչ, կարծում եմ, սխալվում եք, մեր նոր Սահմանադրությամբ, դա նաև ՀՅԴ-ի առաջարկն էր, մենք որդեգրել ենք սոցիալ-շուկայական տնտեսության մոդելը, ինչը նշանակում է համադրություն երկու ոլորտներում, և կառավարություն գործունեությունը նաև սրան է ուղղված շատ պարագաներում: Այսօր բազմաթիվ ուղղություններով կառավարությունը փորձում է վերահսկել, մասնակցություն ունենալ, նաև այդ նույն վարկերը, որոնց տոկոսադրույքները իջեցվել են: Խնդիրն այն է, որ մեր բոլորի ցանկությունն է կարճ ժամկետում տեսնել արդյունքներ ու որակական փոփոխություններ, իմ խորին համոզմունք է՝ իսկապես Հայաստանում սկսվել է որակական արմատական փոփոխությունների մի շրջան, ցավոք դրանց արդյունքները մեկ տարում հնարավոր չի տեսնել:

tert.am