Որեւէ կուսակցութիւն քաղաքական կամ ընկերային միեւնոյն ուղղութիւնը եւ առաջադրանքները ունեցող մարդկանց կազմակերպւած ամբողջութիւն է:

Ազգային, քաղաքական եւ ընկերային-տնտեսական մեծ ծրագրերը կարելի չէ իրականացնել միմեանցից անկախ աշխատող անհատների ցրւած ճիգերով եւ դրա համար է, որ միեւնոյն նպատակներն ու գործելակերպը բաժանող անհատներն իրար շուրջ հաւաքւելով համադրում են իրենց հնարաւորութիւններն ու միջոցները՝ միասնաբար իրենց հաւաքական առաջադրանքներին հասնելու եւ այս ձեւով է, որ կազմւում է կուսակցութիւն:

Եթէ առաջադրանքները ժամանակնաւոր են կամ հետապնդւած նպատակը ոչ հիմնական, կազմակերպութիւնը ժամանակի ընթացքում, իքնաբերաբար, կը քայաքաւի, իսկ երբ նպատակները հիմնական են, ունեն գաղափարական ուժեղ խարիսխ եւ կանոնաւոր բնոյթ կուսակցութիւնը կը գոյատեւի եւ կը բարգաւաճի:

Իւրաքանչիւր կուսակցութեան ծրագիրը կուսակցութեան անդամների գաղափարական առաջնորդն է, կուսակցութեան հիմնական առաջադրանքների եւ հետապնդած նպատակների տեսական եւ պատճառաբանւած բանաձեւումը, իսկ կանոնագիրը կազմակերպական կանոնների ամբողջութիւնը: Կանոնագիրն է, որ ճշտում է կուսակցական անդամների պարտաւորութիւններն ու իրաւունքները, ընդհանուր կերպով գործելու եւ վարելու եղանակը, անդամների եւ նրանցից ընտրւած մարմինների փոխյարաբերութիւնը, ժողովական կարգ ու կանոնը:

Անհատի մասնակցութիւնը կուսակցութեան մէջ չի կարող պարտադիր լինել այլ միայն ինքնակամ:

Գիտակցօրէն եւ ազատ ընտրութեամբ կատարած ինքնակամ այդ անկեղծ մասնակցութիւնը, ենթադրում է ամբողջական յանձնառութիւն իր անհատական եսը, միաձուլելու գործող կազմակերպութեան հաւաքականի եսի հետ:

Ուրեմն կուսակցութեանն անդամակցելու համար՝ հարկ է ամէն բանից առաջ անկեղծօրէն հաւատալ նրա նպատակներին եւ առաջադրանքներին, ապա նաեւ նոյնքան անհրաժեշտ է ընդունել նրա կազմակերպական կառոյցի կանոնները, անհատ անդամների, մարմինների եւ ժողովների փոխադարձ պարտաւորութիւնները եւ իրաւասութիւնները:

Ընդհանրապէս կուսակցութեանն անդամակցելու դիմում տւող անձը անհրաժեշտ է որ իւրացնի կուսակցութեան ծրագիրը, ենթարկւի նրա կանոնագրին եւ կատարի իր վրայ դրւած նիւթական եւ բարոյական պարտականութիւնները:

Իսկապէս հազւագիւտ են, եթէ կան, քաղաքական այնպիսի կուսակցութիւններ, որոնք բարոյական ամրակուռ ընբռնումների վրայ բարձրացող կազմակերպական շէնք ունեն, որտեղ մտնողը, միջավայրի հետ ինքնզինք հարազատ զգալու համար, օժդւած պէտք է լինի որոշ առաքելութիւններով, բարոյական որոշ նկարագրով կամ, առնւազն, այն պատրաստ եւ ի վիճակի պէտք է լինի ծրագրային հարցերը եւ կազմակերպական ընթացիկ կանոններից այն կողմ, ժամանակի ընթացքին ընկալելու եւ իւրացնելու նաեւ տւեալ հաւաքականութեան աւանդաբար յատկանշող տիպարային խառնւածքը եւ հաղորդւելու նրա հետ:

«Հայ Յեղափոխական Դաշնակցութիւնը շատ հազւագիւտ այդ կուսակցութիւններից է, թերեւս միակը իր կազմակերպական ամրակուռ կառոյցով եւ տարածուն ցանցով, գաղափարական անկապտելի ուժով, տեւողութեամբ եւ մշտանորգ ուժականութեամբ»:

Վերջին շաբաթւայ ընթացքում Հայաստանեան մամուլում սկսեցին զարգանալ Հ.Յ.Դ.-ի մասին լուրեր հետեւեալ բովանդակութեամբ, Իսկական փոթորիկ է հասունանում այս կուսակցութեան դրսի եւ ներսի կառոյցներում … »:

Սիրելի ընթերցող, թէեւ մինչեւ օրս բազմիցս բացատրւել է Դաշնակցութեան կառոյցի եւ կանոնագրութեան ու գործելաոճի մասին, սակայն մէկ անգամ եւս հարկ եմ համարում որոշ հարցերին անդրադարձ ունենալ:

Առաջին՝ Հ.Յ.Դ. համահայկական կուսակցութիւն է:Իր ռազմավարութիւնը ճշտւում է կուսակցութեան բարձրագոյն ժողովում՝ Հ.Յ.Դ. Ընդհանուր Ժողովում եւ Հ.Յ.Դ. Բիւրօն, Հ.Գ.Մ.-ը եւ տարբեր շրջանների Կ. Կոմիտէներն իրենց գործունէութիւնն իրականացնում են նոյն այդ ռազմավարութեան հիման վրայ, մէկ խօսքով Դաշնակցութեան մէջ գոյութիւն չունեն «ներսի եւ դրսի» կառոյցներ:

Երկրորդ՝ Դաշնակցութիւնը միշտ եղել եւ լինելու է ժողովրդի կողքին, միշտ ժողովրդի շահերը վեր է դասել իր կուսակցական շահերից, ինչպէս Հրայր Մարուխեանն էր ասում, «Դաշնակցութիւնը ժողովրդի ծառան է եւ ես էլ Դաշնակցութեան՝ ծառան»: Դաշնակցութիւնը լինելով ընդիմութեան շարքերում կամ իշխանութեանը մաս կազմելով, երբեք չի շեղւել իր սկզբունքներից, կուսակցութիւնն իր քաղաքականութիւնը եւ Հայաստանի քաղաքական կեանքում իր մասնակցութեան մասին որոշումները կայացնում է՝ բարձրագոյն ժողովներում ճշտած ռազմավարութեան հիման վրայ, նկատի առնելով Հայաստանի եւ Հայ ժողովրդի անվտանգութիւնը, երկրի զարգացումը, ժողովրդավարութեան ամրապնդումը եւ ժողովրդի սոցեալ-տնտեսական վիճակի բարելաւման հարցերը:

Երրորդ՝ Դաշնակցութիւնը նկատի ունենալով առարկայական պայմաննները, միշտ կարողացել է փոփոխութիւններ մտցնել իր որդեգրած քաղաքականութեան մէջ, յատկապէս աչքի առաջ ունենալով Հայաստանի եւ Հայ ժողովրդի ընդհանրական շահերը:

Իսկ ինչ վերաբերւում է արտահերթ Ընդհանուր ժողով գումարելու խնդրին, պէտք է բացատրել, որ սա Դաշնակցութեան համար սովորական դէպք է, քանի որ կանոնագրում սահմնաւած իրաւունքի համաձայն, շրջանները կարող են արտահերթ Ընդհանուր Ժողովի գումարում պահանջել, որն ունի իր օրէնքները:

Դժբախտաբար Հայաստանեան որոշ լրատւամիջոցներ ենթադրելով, որ իրենց յօդւածներով կարող են պառակտում արաջացնել Դաշնակցութեան շարքերում կամ ջուրը գցել կուսակցութեան կատարած բոլոր աշխատանքները, որեւէ ջանք չեն խնայում այդ ուղղութեամբ, սակայն նրանք սխալ ուղղութեան վրայ են, քանի, որ Դաշնակցութիւնը սկզբունքային է եւ միշտ կարողացել է յաղթահարել իր առջեւ ծառացած բոլոր դժւարութիւնները, եթէ այդպէս չլինէր կուսակցութիւնն այսօր 128 տարեկան չէր լինի:

Պատմութեան ընթացքում շատ կուսակցութիւններ են եկել ու գնացել, որոնցից այսօր հետք անգամ չկայ, սակայն մերօրեայ ժամանակաշրջանում իբրեւ հզօր, կազմակերպական ամրակուռ կառոյցով եւ տարածուն ցանցով, գաղափարական անկապտելի ուժով, տեւողութեամբ եւ մշտանորգ ուժականութեամբ միակ կուսակցութիւնը կարելի է ասել Հայ Յեղափոխական Դաշնակցութիւնն է:

Վահէ Թորոսեան
Մայիս 2018
Նոր Ջուղա