Պատմութիւն

22 ­Մարտ 1920. Ար­ցախ ապս­տամ­բե­ցաւ ա­զե­րիա­կան բռնագ­րաւ­ման սպառ­նա­լի­քին դէմ

Մարտ 22ը հա­յոց յու­շա­տետ­րին մէջ կը բա­նայ ու­սա­նե­լի է­ջը ա­զե­րիա­կան բռնագ­րաւ­ման, ե­ղեռ­նա­գոր­ծու­թեան եւ հա­յա­թա­փու­մի լու­ծին դէմ Ար­ցա­խի հա­յու­թեան պատ­մա­կան ա­ռա­ջին ապս­տամ­բու­թեան։ 1920 թո­ւա­կա­նի ­Մարտ 22ին, Ար­ցա­խի լեռ­նա­յին թէ դաշ­տա­յին բո­լոր շրջան­նե­րուն մէջ, հա­յու­թիւ­նը ընդ­հա­նուր ապս­տամ­բու­թեան ձեռ­նար­կեց մու­սա­ւա­թա­կան Ատր­պէյ­ճա­նի ձեռ­նար­կած բռնագ­րաւ­ման ու տի­րա­պե­տա­կան յար­ձա­կո­ղա­կա­նին դէմ։ 1905ին եւ 1918ին ալ, Ար­ցա­խի տա­րած­քին, ա­րիւ­նա­լի ընդ­հա­րում­ներ ար­ձա­նագ­րո­ւած էին հա­յե­րու…

Պետական իշխանության մարմինների ձևավորումը. Կառավարություն

Արարատ Հակոբյան Հայաստանի Հանրապետությունը Պետական իշխանության մարմինների ձևավորումը Կառավարություն Հայաստանի անկախության հռչակումից հետո շատ ավելի դժվար ու տևական էին լինելու պետականության կայացումը և երկրի դինամիկ զարգացումը: Պետականաշինության առաջին քայլը, բնականաբար, սկսվեց կառավարության ձևավորումից: Հայաստանի անկախության հռչակումից և Բաթումի հաշտության պայմանագրի կնքումից հետո առաջնային խնդիր դարձավ պետական իշխանության երեք հիմնական` գործադիր, օրենսդիր և դատական մարմինների ձևավորումը:…

Այսօր Խաժակ Տեր-Գրիգորյանի ծննդյան օրն է

«Հ.Յ. Դաշնակցությունը ծնվեց հայ ժողովրդին բերելու ազատություն, նա ոգի ի բռին պայքարեց ի խնդիր Հայաստանի ու հայության համար մարդկային տարրական իրավունքների նվաճման: Նրա Գոյության իմաստը եղավ պայքարը ազատության համար: «ԱԶՏՈՒԹՅՈՒՆ ԿԱՄ ՄԱՀ»՝ ահա միակ կարգախոսը Դաշնկացության համար անցյալում և այսօր: Եվ այսօր, որպես առաջամարտիկը ժողովրդավարական սկզբունքների, նա շարունակում է և պիտի շարունակի իր անհաշտ ու…

Խմբապետ Մուշեղ (Աւետիսեան, 1887-1956). ­Սաս­նոյ ֆե­տա­յա­կան սե­րուն­դին ան­կեղծ զի­նո­ւորն ու քա­ջա­րի խմբա­պե­տը

Հայ ժո­ղո­վուր­դի անձ­նու­րաց քա­ջոր­դի­նե­րու եւ ա­ռաս­պե­լա­տիպ հե­րոս­նե­րու ֆե­տա­յա­կան փա­ղան­գին մէջ ա­ռանձ­նա­յա­տուկ իր տե­ղը ու­նի ­Սաս­նոյ ­Խիանք գա­ւա­ռի ծնունդ Ա­ւե­տի­սեան ­Մու­շե­ղը, որ հա­յոց նո­րա­գոյն պատ­մու­թեան մէջ ան­մա­հա­ցաւ իբ­րեւ Խմ­բա­պետ ­Մու­շեղ։ Մարտ 19ի այս օ­րը կ­’ո­գե­կո­չենք մա­հո­ւան 62րդ տա­րե­լի­ցը սա­սուն­ցի ա­զա­տա­մար­տիկ­նե­րու այս ար­ժա­նա­ւոր խմբա­պե­տին, ո­րուն մօ­տէն ծա­նօ­թա­նա­լու բախ­տը ու­նե­ցած էր սփիւռ­քա­հայ գրա­կա­նու­թեան ան­մահ­նե­րէն Անդ­րա­նիկ ­Ծա­ռու­կեան՝ իր «Ե­րա­զա­յին…

1879 թվականի մարտի 19-ին ծնվել է Արամ Մանուկյանը

Արտաշես Շահբազյան Արամը Հայոց բազմադարյա պատմության կերտած բազում մեծերի մեջ ամենամեծերից մեկն է Արամ Մանուկյանը: Քիչ չեն ազատագրական նոր պայքարի եւ հայոց պետականության վերականգնման բովում հերոսացածները, բայց նրանց բոլորի թվում առանձնահատուկ է Արամը, որպես նոր պետականության հիմնադրի կերպարը առավել չափով մարմնավորող գործիչ: 19-րդ դարի վերջին տասնամյակներին թափ առած ազգային ազատագրական պայքարի գործիչներն ու գաղափարախոսները, փայփայելով…

17 Մարտ 1905. Վիտոշի Խորհուրդը եւ Քրիստափորեան Աւանդը

Հայ ազ­գա­յին գի­տակ­ցու­թեան մէջ կար­միր ա­րեամբ յա­ւեր­ժա­ցած պահ է 1905 թո­ւա­կա­նի այս օ­րը՝ 17 ­Մար­տը, երբ ­Պուլ­կա­րիոյ ­Վի­տոշ լե­րան լան­ջին, հայ ազ­գա­յին-ա­զա­տագ­րա­կան շարժ­ման ան­զու­գա­կան վա­րի­չը՝ Ք­րիս­տա­փոր Մի­քա­յէ­լեան եւ իր գոր­ծա­կից Վ­ռամ­շա­պուհ Քեն­տի­րեան զո­հո­ւե­ցան, ­Սուլ­թան ­Հա­մի­տի ա­հա­բեկ­ման հա­մար պատ­րաս­տո­ւած ռում­բի փոր­ձարկ­ման ըն­թաց­քին։ Վի­տո­շի ­Խոր­հուր­դը ինչ­պէս իր օ­րին եւ այ­նու­հե­տեւ ամ­բողջ տաս­նա­մեակ­ներ, նոյն­պէս եւ այ­սօր կը շա­րու­նա­կէ…

Ավետիք Իսահակյանը եւ Սիամանթոն Քրիստափոր Միքայելյանի մասին

Ավետիք Իսահակյանը Քրիստափոր Միքայելյանի մասին 2016 թվականին Երեւանի Պետական Համալսարանի հրատարակչությունը լույս է ընծայել է Ավետիք Իսահակյանի նամականին. «Ավետիք Իսահակյանի նամակները»: Նամակների այս ժողովածուն ընդգրկում է մեծ գրողի 267 նամակները, որոնք ուղղված են նշանավոր մտավորականների, գրողների, հասարակական-քաղաքական եւ պետական գործիչների, ինչպես եւ մտերիմների: Տեղ գտած նամակներից երեքի հասցեատերը Իսահակյանի հեռավոր ազգականուհի եւ մտերմուհի Աննա (Աննիկ…

Հայաստանի Հանրապետության կազմավորումը-Բաթումի պայմանագիրը

Շարունակում ենք ներկայացնել հատվածներ պատմական գիտությունների դոկտոր Արարատ Հակոբյանի «Հայաստանի Հանրապետությունը» գրքից: Գիրքը գրվել է Հայաստանի Հանրապետության հարյուրամյակի առիթով: Ներկայացնելով աշխարհաքաղաքական իրողությունները, որոնց պայմաններում, անհնարինը հնարավոր դարձնելով, կերտվեց Հայաստանի Հանրապետությունը, աշխատության հեղինակը հատկապես կանգ է առնում այն իրագործումների վրա, որոնք հնարավոր եղավ կարճ ժամանակահատվածում եւ բարդ պայմաններում իրականացնել պետականաշինության, բանակաշինության, սոցիալ-տնտեսական, ինչպես եւ կրթամշակութային եւ…

15 ­Մարտ 1921. ­Թա­լէա­թի ա­հա­բե­կու­մը. Որ­պէս­զի դա­տո­ւի եւ պատ­ժո­ւի հա­յաս­պան թուրք պե­տու­թիւ­նը

Մարտ 15ը հա­յոց սե­րունդ­նե­րու ազ­գա­յին յի­շո­ղու­թեան մէջ անջն­ջե­լիօ­րէն դրոշ­մո­ւած է իբ­րեւ Օրն Ար­դա­րա­հա­տուց­ման, Օ­րը՝ Թա­լէա­թի ա­հա­բեկ­ման։ Յատ­կա­պէս ­Մարտ 15ին, ա­մէն տա­րի, մեր սե­րունդ­նե­րու շրթնե­րէն, հպար­տու­թեան եւ ո­գե­ւո­րու­թեան ան­սանձ զե­ղու­մով, բարձ­րա­ձայն կը հնչէ ­Հա­յոց Ցե­ղաս­պա­նու­թեան ծան­րա­գոյն ո­ճի­րին թիւ 1 պա­տաս­խա­նա­տո­ւին՝ ­Թա­լէա­թի ա­հա­բեկ­ման նուի­րո­ւած ժո­ղովր­դա­յին սրտա­բուխ «­Գի­նի լից» եր­գը. Աշ­խարհ պա­տեց հա­յի ա­հը, Գե­տին ըն­կաւ թուր­քի գա­հը,…

Դուշման (Վարդան Ստեփանեան, 1966-1992). Արցախեան Ազատամարտի ֆետայական խոյանքը

Հայ ժողովուրդը 21րդ դար եւ նոր ժամանակներ մուտք գործեց հասակը բարձր կանգնած, մէջքը շտկած եւ ճակատը բաց ու պայծառ։ Ազգային ինքնավստահութեան եւ ինքնահաստատման այդ խոյանքը մեր ժողովուրդը նուաճեց Արցախեան Ազատամարտով, որ անհաւասար ուժերով ճակատումներէ ու լինելութեան մաքառումներէ յաղթական դուրս գալու հրաշքին նորօրեայ վկայութիւնը եղաւ։ Իսկ Արցախեան հրաշազօր Ազատամարտը մենք նուաճեցինք հերոսական հայորդիներու թանկագին արեամբ՝ անոնց…