Հայաստանում բնակչության թվի նվազման հետեւանքով գյուղական որոշ համայքների դպրոցներ փակվելու վտանգի առաջ են կանգնած: Այս հանգամանքն անմիջականորեն ազդում է նաեւ բուհ ընդունվողների թվի նրա: Արդյոք այս խնդիրները լուծելու ուղղությամբ ՀՀ ԿԳՆ-ն քայլեր անում է,«Ժողովուրդ»ը փորձեց պարզել ՀՀ կրթության եւ գիտության նախարար Լեւոն Մկրտչյանից:

-Պարո՛ն Մկրտչյան, Դուք արդեն 4-րդ անգամ եք ստանձնել կրթության եւ գիտության նախարարի պաշտոնը: Արդյո՞ք այժմ Դուք նույն էնտուզիազմով եք Ձեր գործին վերաբերվում, թե՞ այն արդեն հոգնեցուցիչ է դառնում:

-Անկեղծ պատասխանեմ: Իսկապես 4-րդ անգամ է, բայց բոլորը միասին 4 տարի: Այսինքն` ծրագրեր կան, եւ ես համակարգից դուրս չեմ եկել: Լրիվ ուրիշ բան է, որ որոշումներ ես ընդունում, ծրագրեր ես ասում, հետո գնում ես համալսարան, եւ այդ ծրագրերը սկսում են քո վրա աշխատել: Ես մագիստրատուրայում դասավանդում եմ եւ այդ նույն համակարգը, բացթողումները, ներսում մթնոլորտը, ամեն ինչ ավելի գործնական եմ տեսնում: Իմ կարծիքով եկել է պահը, որ բոլորս միասին փորձենք մի քիչ ջանք գործադրել` որակը վերաստեղծելու համար, կրթության որակի բարձրացման հիմնախնդիր կա: Եթե այս նոր պատասխանատվության մեջ կարողանանք այնպես անել, որ ունենանք, օրինակ, ավելի ազատ, ինքնուրույն, ինքնավար համալսարաններ, կայացած ավագ դպրոց ունենանք, ինչի մասին որ խոսում եմ, այս ծրագրերը կհամարեմ, որ բավարարված, ինչ-որ չափով արդարացված են: Տեսնեմ` ինչպես կստացվի:

-Երբ Ձեզ առաջարկեցին կրկին դառնալ ԿԳ նախարար, անհրաժեշտությունը ինչո՞վ բացատրեցին, եւ Դուք ի՞նչ պատասխանեցիք:

-Մեր կուսակցությունը որոշակիորեն մտավ կոալիցիայի մեջ, եւ ինձ առաջարկ եղավ, որովհետեւ ես համակարգը, խնդիրները լավ գիտեմ եւ կկարողանայի երեւի արագ մտնել այդ հարցերի մեջ: Սա էր երեւի հիմնականը, որ մեր կուսակցությունը իմ վրա կանգնեցրեց թեկնածության ընտրությունը: Ես կարգապահ մարդ եմ, պատրաստ եմ աշխատել: Ինքս ինձ համարում եմ այդ իմաստով ավելի պատասխանատու եւ եթե մի բան կարող եմ անել, եւ հնարավոր է անել, անկախ շատ ցանկություններից պետք է անեմ: Այ, երբ զգամ, որ անօգտակար է, չեմ կարողանում ժամանակի հեւքը հասկանալ, եւ ինչ-որ բաներ չի ստացվում, հավատացեք` առաջինը ես կհրաժարվեմ:

-Պարո՛ն նախարար, ՀՀ բազմաթիվ գյուղերում աշակերտների սակավության պատճառով դպրոցները փակվելու վտանգի առաջ են կանգնած: Խնդիրը կարգավորելու համար ԿԳՆ-ն ի՞նչ քայլեր է անում:

-Գյուղերը մի քիչ բարդ հասկացություն է: Մենք մի հատ մեծ հարց ունենք. շատ դպրոցներ ունենք, որոնք, օրինակ, 20 աշակերտի վրա պահում են 28 ուսուցիչ կամ մնացել է 7 աշակերտ, 6 աշակերտ: Որեւէ դպրոց մենք չենք փակում: Այսինքն` եթե դա ինքնաբերաբար աշակերտների թվի նվազման, գյուղի դատարկման պատճառով չի լինում: Այսօր մենք որեւէ գյուղական դպրոց փակելու ծրագիր չունենք: Եւ իմ կարծիքով քանի դեռ գյուղը ճիգ է անում ապրելու, պետք է դպրոցը լինի: Սա իմ խորին համոզմունքն է, որովհետեւ գյուղական տրամաբանության մեջ դպրոցը այն կայուն հաստատությունն է, որը ապահովում է գյուղի կենսագործունեությունը: Ինչքան էլ դժվար լինի, մեր պետության վրա դա թանկ նստի, պետության քաղաքականությունը միշտ եղել է, որ այդ դպրոցները պահպանվեն: Մենք 1430 դպրոց ունենք, Երեւան քաղաքում բնակչության կեսից ավելին է, բայց Երեւանը ընդամենը 200 դպրոց ունի: Այսինքն` Հայաստանի դպրոցների մեծ մասը ֆինանսապես շատ դժվար վիճակի մեջ է գոյատեւում, որովհետեւ աշակերտների փոքր թիվ ունեն: Բայց մեր երկրի բնակչության եւ աշխարհագրության ձեւաչափն է սա: Այսինքն` չի կարելի գյուղին զրկել դպրոց ունենալու իրավունքից: Ես այս տեսակետին եմ:

-Պարո՛ն Մկրտչյան, իսկ ինչո՞վ է պայմանավորված այն հանգամանքը, որ շատ տեղերում դպրոցների տնօրենները ժառանգաբար են հաջորդում միմյանց:

-Խնդիրը մենք կարգավորում ենք: Դրա մասին ես էլ եմ բարձրաձայնել, եւ հիմա շատ տեղերում այդ տնօրեններից մեկն ու մեկն է մնում` կա՛մ նախկինը, կա՛մ նորը: Պետք է փորձենք այս ճանապարհը, որովհետեւ դա խանգարում է երեխաներին:

-Վերջին տարիներին բուհերում ուսանողների թիվը գնալով նվազում է: Ըստ Ձեզ` ի՞նչն է պատճառը, միայն արտագա՞ղթը, թե՞ նաեւ բարձրագույն կրթության նկատմամբ վերաբերմունքի փոփոխությունը:

-Մենք դեմոգրաֆիական խնդիրներ ունենք, եւ ծնունդների բնական պակաս կա. 17, 18 թվականից հետո կսկսի աճել: Այսինքն` այդ դասարաններով է նաեւ դա գալիս: Բայց դա ցանկության պակասից չի, որ, ասենք, ժողովուրդը սկսել է ցանկություն չունենալ սովորելու:

-Բուհերում կան կառավարման խորհուրդներ, որոնք բարձրաստիճան պաշտոնյաներն են ղեկավարում: Ինչպես Սերժ Սարգսյանը` ԵՊՀ-ում, Գալուստ Սահակյանը` ՀՊՄՀ-ում եւ այլն: Չեք կարծում, որ այս հանգամանքը եւս ոչ դրական ազդեցություն է ունենում բազմաթիվ, այդ թվում եւ Ձեր նշած բուհական ինքնավարության առումով:

-Բարձրագույն կրթության մասին օրենքը բոլոր այդ հարցերի պատասխանը կտա:

-Պարո՛ն Մկրտչյան, Ձեր եղբայրը` Վահանգն Մկրտչյանը, այժմ ի՞նչ գործունեություն է ծավալում եւ շարունակում է արդյո՞ք մնալ ՀՀԿ անդամ:

-Բիզնեսով, ինքը զբաղվում է գործարարությամբ, որեւէ կուսակցության անդամ չի, հաստատ:

ԱՐՓԻՆԵ ԹՈՎՄԱՍՅԱՆ

«Ժողովուրդ»
armlur.am