Սուրիոյ ծանօթ դէպքերուն պատճառով Լիբանան ապաստանած մեծ թիւով սուրիահայ ընտանիքներու նեցուկ կանգնելու եւ օժանդակելու իմաստով ՀՅԴ Լիբանանի Կեդրոնական կոմիտէին տարած աշխատանքներուն վերաբերող հարցազրոյց մը հրապարակեցինք մեր 23 յունուարի թիւով:

Ստորեւ կը ներկայացնենք նոյն նպատակով «Ազդակ»-ի եւ «Վանայ Ձայն»-ի կատարած միացեալ երկրորդ հարցազրոյցը, որուն մասնակիցներն են ԱՖՀԻԼ-ի տնօրէն Յակոբ Լատոյեան, ԼՕԽ-ի նախազգուշական բաժանմունքի պատասխանատու Վերժին Խորշիտեան, Գարակէօզեան հաստատութեան տնօրէն Սերոբ Օհանեան եւ «Վանայ Ձայն»-ի տնօրէն Աւօ Կիտանեանը:

ՀԱՐՑՈՒՄ.- Վստահաբար ԱՖՀԻԼ-ը իր օժանդակութիւնը տրամադրեց Լիբանան ապաստանած սուրիահայերուն եւ ընդառաջեց շտապ պարագաներու` լուծելով հիւանդանոցային հարցերը: Դուք ի՞նչ ձեւով աշխատեցաք` օգտակար դառնալու այս ընտանիքներուն:

ՅԱԿՈԲ ԼԱՏՈՅԵԱՆ.- ԱՖՀԻԼ-ին դիմողները ընդհանրապէս հիւանդանոցային շտապ կամ արտակարգ իրավիճակի մէջ գտնուող պարագաներ են, այսինքն այն վիճակի մէջ չեն, որ կանխամտածուած գործողութիւններու պէտք ունին, այլ` անմիջական օգնութեան կարիք ունեցողները. օրինակ` քաղցկեղի, երիկամներ լուալու, վիրաբուժական յատուկ միջամտութեան կամ ծննդաբերութեան արտակարգ վիճակի մը մէջ գտնուողներ են: ԱՖՀԻԼ-ը իր հիւանդանոցային ցանցի միջոցով ունեցած կապերով եւ անշուշտ միշտ համադրելով Երեսփոխանական գրասենեակին հետ` կը սերտէ իւրաքանչիւր անձի կարգավիճակը, կը փորձէ նախ նիւթական խնայողութիւն ապահովել` բոլոր բարեսիրական միութիւններու աջակցութեամբ եւ երկրորդ այդ հիւանդին առողջական հարցերուն անմիջական լուծում տալ եւ տէր կանգնիլ անոր: Հիմնական մեր աշխատանքը կը կայանայ հիւանդանոցային արտակարգ իրավիճակներու մէջ եւ կը միտինք ցոյց տալ, որ սուրիահայերը առանձին չեն, պաշտպանուած են եւ ապահով վիճակի մէջ կը գտնուին, անտէր չեն: Ասիկա է մեր հիմնական առաքելութիւնը: Նշեմ, որ մեր ակնկալածէն շատ աւելի մեծ թիւ անձեր արձանագրուեցան ու դիմեցին մեզի:

Հ.- ԼՕԽ-ը ինչպէ՞ս կարողացաւ օգտակար դառնալ սուրիահայ ընտանիքներուն:

ՎԵՐԺԻՆ ԽՈՐՇԻՏԵԱՆ.- Ընդհանրապէս ԼՕԽ-ի օգնութիւնը երեք ուղղութեամբ ընթացաւ. առաջինը կատարուեցաւ ընկերային ծառայողներու գրասենեակին միջոցով: Ընկերային ծառայողները մօտէն հետեւեցան մեզի ներկայացող պարագաներուն, սերտեցին, թէ ինչի կարիք ունին (բժշկական, ընկերային): Ընկերային հարցերու պարագային ուղղութիւններ տրուեցան եւ նմանները առաջնորդուեցան դէպի այլ բարեսիրական հաստատութիւններ: Իսկ բժշկական կարիքներու պարագային, ԼՕԽ-ը իր ծառայութիւնները մատուցեց եւ «Արաքսի Պուլղուրճեան» ընկերաբժշկական կեդրոնին մէջ հոգաց նման հարցեր ունեցողներուն: Իսկ մեզի դիմողները ամբողջացուցին համապատասխան հարցարաններ, եւ այդպիսով մենք իրազեկ դարձանք, թէ անոնք ինչի կարիք ունէին` ուտեստեղէն, գործ, տուն, հագուստեղէն: Մեր մօտ հասած հագուստները, խաղալիքները, ծածկոցները բաժնեցինք: Երկրորդ քայլը եղաւ դիմել ԼՕԽ-ի Շրջանային վարչութեան, որպէսզի անիկա հիւանդանոցային ծախսերու օժանդակութիւն կատարէ: Իսկ Կաղանդի շրջանին Կազդուրման կայանի մանուկներուն համար կազմակերպուած Նոր տարուան խրախճանքին հրաւիրուեցան նաեւ սուրիահայ մանուկները: Իսկ երրորդ քայլը եղաւ UNHCR ղրկել սուրիահայերը :

Հ.- Բոլորս ալ տեղեակ ենք, որ բոլոր տեղեկութիւնները կը հաւաքուին Գարակէօզեան հաստատութեան մօտ, եւ դուք կ՛ունենաք ամբողջական ցանկը սուրիահայ ընտանիքներու: Ինչպէ՞ս բաժնեցիք ձեր աշխատանքները` օգտակար դառնալու համար այս ընտանիքներուն:

ՍԵՐՈԲ ՕՀԱՆԵԱՆ.- Այս գործը կատարուեցաւ միացեալ ջանքերով: Կան նաեւ անհատներ, որոնք օգտակար դարձան սուրիահայերուն` թէ՛ հաստատութեան մէջ եւ թէ՛ հաստատութենէն դուրս: Անոնք հերոսներ կը համարուին: Հաստատութիւնը իր դռները բացաւ բժշկական կարիք ունեցող բոլոր սուրիահայերուն, եւ ներկայացողները օգտուեցան մեր բժշկական խնամքներէն: Բոլոր մանուկները պատուաստուեցան: Գարակէօզեան հաստատութիւնը ունի 6 ընկերային ծառայողներ, որոնցմէ մէկը ստանձնեց սուրիահայերու օժանդակութեան համար ստեղծուած յատուկ գրասենեակի աշխատանքը: Սուրիահայեր կրնան դիմել այս գրասենեակը, ինչպէս նաեւ քոյր հաստատութիւններ կրնան կապուիլ հոն, որպէսզի անհրաժեշտ տեղեկութիւնները ստանան սուրիահայ ընտանիքներուն եւ անոնց կարիքներուն մասին: Հիւանդանոցային հարցերու պարագային կապ հաստատեցինք ԱՖՀԻԼ-ին, Երեսփոխանական գրասենեակին, Ճինիշեան յիշատակին ձեռնարկին ու ԼՕԽ-ին հետ եւ պէտք եղած օգնութիւնները տրուեցան: Կ՛ուզեմ նշել, որ 10 նոր երեխաներ ծնան այս քանի մը ամսուան ընթացքին: Սուրիահայ աշակերտներուն համար ստեղծուեցաւ յատուկ սերտարան մը, ուր անոնք դպրոցէն ետք իրենց դասերը կը սորվին` համալսարանական երիտասարդներու հսկողութեամբ:

Հ.- Կրնա՞ք անդրադառնալ տարուած աշխատանքներուն եւ նպաստներուն:

Ս. ՕՀԱՆԵԱՆ.- Կարիքները եւ կատարուելիք աշխատանքները մեր ակնկալածէն շատ աւելի են: Բարեբախտաբար միացեալ ճիգերով կարելի եղաւ համադրել գործերը: Իւրաքանչիւր միութիւն իր բաժինը ստանձնեց այս աշխատանքէն: Գարակէօզեան հաստատութիւնը կը զբաղի մանուկներով եւ յղի մայրերով: Կազմակերպեցինք նախազգուշական եւ ընկերային հարցերու մասին դասախօսութիւններ` կիներուն համար: Մտիկ կ՛ընենք անոնց կարիքներուն, եւ եթէ կարիք, ըլլայ ընկերային ծառայողի մը հետ կ՛այցելենք անոնց տուները: Սկսանք հայկական դպրոցներ այցելել` տեսնելու համար սուրիահայ մանուկներու վիճակը: Կարիքաւոր ընտանիքներու մանուկներուն կը տրամադրենք կաթ, սննդեղէն, պատուաստ: Կապի մէջ ենք նաեւ ոչ հայկական կազմակերպութիւններուն հետ, ինչպէս` UNHCR, եւ անոնց հետ յարատեւ գործակցութեան մէջ ենք եւ իրենցմէ տարբեր տեսակի օժանդակութիւններ կը ստանանք:

Հ.- Սուրիահայ ընտանիքները վստահաբար կարիքը ունին նաեւ բնակարանի եւ գործի: Արդեօք եղա՞ն պարագաներ, որոնք դիմեցին Երեսփոխանական գրասենեակ այս կարիքներուն գծով:

ԱՒՕ ԿԻՏԱՆԵԱՆ.- Մեծ թիւով սուրիահայեր կը դիմեն Երեսփոխանական գրասենեակ` բնակարանի եւ գործի համար: Բնակարաններու պարագային մենք ծանուցումի միջոցով լիբանանահայ հայրենակիցներուն դիմեցինք, որպէսզի եթէ վարձու տուներ ունին, մեզ տեղեակ պահեն: Անոնք ներկայացան գրասենեակ եւ կարելի եղաւ այս ձեւով կարգ մը ընտանիքներու բնակավայր ապահովել: Տրուած ըլլալով, որ բնակարանի վարձքերը սուղ են, սուրիահայերուն մեծ մաս մը կը բնակի իր ազգականներուն կամ բարեկամներուն տունը: Ինչ կը վերաբերի աշխատանք ապահովելու, մենք այդ գծով մեծ աշխատանք չենք տանիր: Սակայն լիբանանահայ գործատէրեր հասկցած են, որ իրենք պէտք է տեղ տան սուրիահայերուն եւ ատիկա տեղի կ՛ունենայ: Երեսփոխական գրասենեակը կապ կը հաստատէ պետական հաստատութիւններու, բարեսիրական օտար միութիւններու հետ, որպէսզի հոգայ սուրիահայերու կարիքները: Իսկ մեր կարելիութիւններէն վեր բժշկական ծախսերուն համար մենք կը փորձենք բարերարներու միջոցով, «Կեանք մը փրկենք» կամ «Ձեռք երկարենք» յայտագիրներուն միջոցով օգտակար դառնալ: Հարկ է նշել, որ մեր լիբանանահայ բարեսիրական միութիւնները արդէն իսկ լիբանանահայերու կարիքներուն համար իրենց բոլոր ուժերը սպառած էին: Այսօր բոլորս կրկնապատկուած ուժերով կ՛աշխատինք, որպէսզի լուրջ հարցերուն լուծումներ գտնենք: Մենք սուրիահայերուն առօրեայ հարցերուն չենք կրնար լուծում գտնել, հետեւաբար մեր հայրենակիցները պէտք է հասկնան, որ մենք մեր համեստ կարելիութիւններով կը փորձենք լուրջ խնդիրները լուծել: Պէտք է նշել նաեւ, որ տեղի ունեցաւ դրամահաւաք, յառաջիկայ օրերուն նաեւ տեղի պիտի ունենան այլ դրամահաւաքներ եւ այլ ծրագիրներ:

Հ.- Խօսելով դժուարութիւններուն մասին` կան սուրիահայեր, որոնք կեցութեան արտօնագրի խնդիրներ ունին: Այսպիսի պարագաներ արդեօք ներկայացա՞ն Երեսփոխանական գրասենեակ եւ դուք յաջողեցա՞ք իրենց այս խնդիրները լուծել:

Ա. ԿԻՏԱՆԵԱՆ.- Պետութիւնը լուծեց այս հարցը, երբ ջնջեց կեցութեան արտօնագիրի հասկացողութիւնը:

Հ.- Հիւանդանոցներու պարագային ինչպէ՞ս կը լուծուին հարցերը:

Յ. ԼԱՏՈՅԵԱՆ.- Հիւանդանոցները արդէն յատուկ վերաբերմունք կը ցուցաբերեն սուրիահպատակներուն հանդէպ: Ինչ կը վերաբերի ՄԱԿ-ի գաղթականներու գրասենեակին մօտ արձանագրուած սուրիահայերուն, կարգ մը հիւանդանոցներու մէջ 85 առ հարիւրի յատկացում կը տրուի, բայց` ոչ բոլոր հիւանդութիւններուն համար, իսկ միւս 15 տոկոսը բարեսիրական միութիւնները կը հայթայթեն: Սակայն այս հիւանդանոցները չեն հոգար քաղցկեղի վերաբերող ծախսերը: ԱՖՀԻԼ-ը իր մօտ ունի քաղցկեղի համար յատուկ դեղեր, զորս կը տրամադրէ կարիքաւոր սուրիահայերուն: Հետեւաբար հիմնական խնդիրը կը մնայ քաղցկեղի պարագան: ԱՖՀԻԼ-ի միջնորդութեամբ սուրիահայերը կրնան նաեւ օգտուիլ տարբեր հիւանդանոցներու ընծայած զեղչերէն եւ հոգատարութենէն:

Հ.- Վստահաբար ընկերային հարցեր կը ստեղծուին նաեւ, երբ սուրիահայ ընտանիքներ կը հաստատուին լիբանանահայ ընտանիքերուն մօտ: Դուք յաջողեցա՞ք այս ուղղութեամբ օգտակար դառնալ:

Ս. ՕՀԱՆԵԱՆ.- Գարակօզեան հաստատութիւն դիմողներուն թիւը աւելցաւ, եւ մենք բարեբախտաբար ունէինք պատրաստակամութիւնը` անոնց օգտակար դառնալու: Մեր ընկերային ծառայողները ամսական դրութեամբ 300-400 սուրիահայեր կ՛ընդունին` լսելու համար անոնց ընկերային հարցերը եւ լուծելու զանոնք: Առողջապահական հարցերէն անդին կան նաեւ գործի հարցեր: Մենք յաջողեցանք շարք մը սուրիահայերու գործեր ապահովել ազգայիններու միջոցով: Կայ նաեւ բնակարանային հարցը: Կան սուրիահայ ընտանիքներ, որոնք գտած են բնակարաններ, սակայն անոնք անբնակելի են: Ընկերային ծառայողները կ՛այցելեն այս տուները եւ կը փորձեն լուծել այս խնդիրները:

Հ.- ԼՕԽ-ը ինչպէ՞ս յաջողեցաւ օգտակար դառնալ ընկերային հարցեր ունեցող սուրիահայերուն` իր առօրեայ աշխատանքին եւ դժուարութիւններուն կողքին:

Վ. ԽՈՐՇԻՏԵԱՆ.- Մեր մօտ արդէն կը ներկայանան մեծ թիւով լիբանանահայեր եւ անոնց կողքին սկսան ներկայանալ նաեւ սուրիահայեր: Մենք մեր կարելիութիւններու ծիրէն ներս, մեր ունեցած պիւտճէին համեմատ կը փորձենք կարգադրութիւններ ընել: Օրինակ` դասախօսական շարքեր կազմակերպուած են եւ ասիկա սուրիահայ կիներու համար փոփոխութեան աղբիւր է:

Հ.- Արդեօք այս Միջբարեսիրական մարմինը նոր ծրագիրներ ունի՞ կամ պիտի շարունակէ՞ նախկին աշխատանքները:

Ա. ԿԻՏԱՆԵԱՆ.- Ծրագիրները կը զարգանան, որովհետեւ մենք ալ տեղեակ կը դառնանք, թէ անոնք ինչի կարիք ունին: Գարակէօզեան հասատութիւնը անոնց օգտակար կը դառնայ ՄԱԿ-ի գաղթականներու գրասենեակի մօտ արձանագրելու գծով` անոնց փոխանցելով տեղեկութիւններ եւ յատկացնելով փոխադրամիջոց: Ասիկա շատ օգտակար կրնայ դառնալ սուրիահայերուն, որովհետեւ մեր տրամադրած օժանդակութիւնը կրնայ բաւարար չըլլալ իրենց համար: Մենք աւելի լաւ ձեւով կը կազմակերպուինք օրէ օր: Կոչ կ՛ուղղենք նաեւ, որ անհատներ կամ տարբեր հաստատութիւններ իրենց բարոյական եւ նիւթական օժանդակութիւնը տրամադրեն, որովհետեւ մեր բարեսիրական միութիւնները առանձին չեն կրնար գոհացնել բոլորին կարիքները: Մենք շաբաթական դրութեամբ կը հանդիպինք եւ կատարուած աշխատանքները, արդիւնքները կը փոխանցենք եւ հետագայ ծրագիրներ կը մշակենք: Սուրիահայ գաղութը այլ գաղութ մըն է լիբանանահայ գաղութին մէջ, եւ մենք պէտք է փորձենք հոգ տանիլ` պահելու համար եւ աշխատանք տանիլ, որպէսզի անոնք վերադառնան իրենց երկիրը:

Հ.- Ի՞նչ ունիք ըսելիք իբրեւ եզրափակիչ խօսք:

Յ. ԼԱՏՈՅԵԱՆ.- Պէտք է նաեւ անդրադառնալ սուրիահայ համալսարանականներուն, որոնք շուտով ընտելացան եւ համակերպեցան լիբանանեան կենցաղին հետ: Կոչ կ՛ուղղեմ, որ այս սուրիահայ երիտասարդները դիմեն մեզի` օգտակար դառնալու համար, որպէսզի մենք աւելի լաւ հասկնանք սուրիահայ ընտանիքները: Անոնք պէտք է ծառայեն իրենց գաղութին: Հետաքրքրական երեւոյթ է, որ սուրիահայեր մաս կազմեցին Համազգային «Քնար» պարախումբին: Բոլոր դժուար պայմաններուն մէջ կան անանուն բարերարներ, ինչպէս նաեւ` ժողովուրդին գիտակցութիւնը: Հետեւաբար ոչ ոք անտէր չի մնար: Պէտք է աշխատիլ միասնականութեամբ եւ սուրիահայերը անտէր չձգենք:

Վ. ԽՈՐՇԻՏԵԱՆ.- Կոչ կ՛ուղղեմ այն սուրիահայերուն, որոնք կարիք ունին բժշկական խնամքի, դիմեն ԼՕԽ-ի «Արաքսի Պուլղուրճեան» ընկերաբժշկական կեդրոն, որ բաց է առաւօտեան ժամը 8-էն մինչեւ 4: Կայ նաեւ ընկերային գրասենեակ, որ պատրաստ է մնայուն կերպով զիրենք լսելու:

Ս. ՕՀԱՆԵԱՆ.- Պէտք է ծառայութիւն եւ սէր ցոյց տալ բոլորին: Կոչ կ՛ուղղեմ երիտասարդներուն, որ գան եւ կամաւորաբար աշխատին: Մենք պատրաստ ենք ամէն տեսակի դժուարութիւններ դիմագրաւելու: Արդէն իսկ սկսանք ծրագրել ամառնային դպրոցի աշխատանքները: Միութիւնը զօրութիւն է: Մենք կազմակերպուած գաղութ մըն ենք, ոչ միայն սուրիահայերուն համար, այլ` լիբանանահայերուն համար ալ:

Հարցազրոյցը վարեց` ՀՈՒՐԻ ՓԱՓԱԶԵԱՆ–ԷՄՄԻԵԱՆ
«ԱԶԴԱԿ»